سایش دندان : تهدیدی جدی برای سلامت دهان و دندان

آیا دندان‌هایتان به تدریج زرد شده‌ اند؟ آیا متوجه شده ‌اید که دندان‌تان کوتاه ‌تر به نظر می‌رسد یا سطح روی آن صاف شده است. این‌ علایم ممکن است نشانه ‌های ساییدگی اولیه باشند. سایش دندان به معنای از بین رفتن تدریجی مینای دندان است. مینای دندان، لایه بیرونی سخت دندان، از آن در برابر پوسیدگی و سایر آسیب‌ها محافظت می‌کند.
وقتی این لایه نازک می‌شود، عاج دندان که لایه زیرین حساس‌تر است، نمایان میشود و باعث حساسیت دندان به سرما، گرما و مواد غذایی شیرین یا ترش می‌شود. سایش دندان، یک مشکل شایع دندانپزشکی است که می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. این مشکل اگر به موقع درمان نشود، می‌تواند عوارض جدی برای دندان‌ ها و سلامت دهان و دندان ایجاد کند.

1. علل سایش دندان

سایش دندان، مینای محافظ دندان‌هایتان را از بین می‌برد و سلامت دهان‌تان را به خطر می‌اندازد. پس بهتر است هر چه زودتر این مشکل را جدی بگیرید. چندین عامل مختلف می‌توانند باعث سایش دندان شوند، از جمله:

1.1. سایش طبیعی

ساییدگی دندان‌ها، یک فرایند طبیعی است که با افزایش سن و استفاده مداوم از دندان‌ها تشدید می‌شود.

1.2. بروکسیسم

دندان قروچه یا بروکسیسم در خواب یا بیداری یکی از شایع ‌ترین علل ساییدگی دندان است.

1.3. ناهنجاری ‌های فکی و دندانی

برخی ناهنجاری‌ها دندان‌ها را تحت فشار قرار می‌دهند و در نتیجه، باعث سایش آن‌ها می‌شوند.

1.4. پرکردگی ‌های نامناسب

پرکردگی‌های بلند یا نامناسب به دندان مقابل فشار وارد می‌کنند و باعث سایش آن می‌شوند.

1.5. عادت ‌های بد دهانی

عادت‌ هایی مانند جویدن ناخن، جویدن اشیاء سخت یا استفاده از دندان برای باز کردن بسته‌ بندی ‌ها می‌توانند به مینای دندان آسیب بزنند.

1.6. خشکی دهان

برخی داروها مانند داروهای ضد افسردگی و داروهای کاهش وزن می‌توانند باعث خشکی دهان شوند که در نتیجه سایش دندان را تشدید می‌کند.

1.7. مسواک زدن نادرست

مسواک زدن یکی از مهم‌ترین عادات برای حفظ سلامت دهان و دندان است، اما روش نادرست مسواک زدن می‌تواند به دندان‌هایتان آسیب برساند. یکی از این آسیب ‌ها، ساییدگی دندان است. مسواک زدن بیش از حد، فشار زیاد هنگام مسواک زدن، استفاده از مسواک سخت و مسواک زدن بلافاصله بعد از مصرف مواد اسیدی، همگی می‌توانند به مینای دندان آسیب رسانده و آن را نازک کنند.

1.8. عقب‌نشینی لثه

اگر لثه‌ هایتان از دندان‌ هایتان عقب ‌نشینی کرده باشد، احتمال سایش دندان‌ ها بیشتر می‌شود. این عقب‌ نشینی لثه یا تحلیل لثه نام دارد. هنگامی که لثه‌ ها عقب‌ نشینی می‌کنند، ریشه دندان بیشتر در معرض دید قرار می‌گیرد و در نتیجه، سایش سطح دندان تسریع شده و پوسیدگی دندان را تشدید می‌کند.

1.9. نوشیدنی‌های حاوی اسیدی

نوشابه‌ها، نوشیدنی‌های انرژی‌زا، آب‌میوه ‌های صنعتی، شراب، نوشیدنی‌های الکلی و حتی برخی نوشیدنی‌های ویتامینه با اسیدی که دارند، به مینای دندان آسیب می‌رسانند. این اسیدها مینای دندان را تحلیل می‌برند و آن را مستعد سایش می‌کنند.

1.10. داروهای خاص

بسیاری از دارو ها ترشح بزاق را کاهش می‌دهند و دهان شما را خشک می‌کنند. بزاق، محافظی قوی برای دندان‌های شماست. وقتی دهانتان خشک می‌شود، دندان‌ها بدون محافظت از بزاق مستقیما در معرض سایش قرار می‌گیرند و سریع‌ت ر آسیب می‌بینند

1.11. استرس و اضطراب

برخی از افراد حین تجربه یا تحمل استرس، دندان ‌های خود را محکم به هم می ‌سابند و یا اینکه عادت دارند ناخن یا پوست خودشان را بجوند. این موضوع باعث افزایش روند سایش دندان ها می ‌شود.

2. نشانه‌های ساییدگی دندان

زرد شدن دندان‌ ها: با نازک شدن مینای دندان، رنگ زرد عاج دندان بیشتر نمایان می‌شود.
شکستگی یا ترک در دندان: اصطکاک و تماس زیاد دندان‌ها با یکدیگر می‌تواند باعث ایجاد ترک یا شکستگی در دندان شود.
کوتاه‌ تر شدن دندان ‌ها: با سایش مداوم، دندان‌ ها به تدریج کوتاه ‌تر می‌شوند.
صاف شدن سطح جونده دندان‌ ها: سطحی که از آن برای جویدن استفاده می‌کنیم، صاف و صیقلی می‌شود.
حساسیت دندان: دندان‌ ها نسبت به سرما، گرما و مواد غذایی اسیدی حساس می‌شوند.
دندان درد: سایش دندان در موارد شدیدتر می‌تواند باعث درد شود.

3. انواع سایش دندان و دلایل آن

عوامل متعددی باعث سایش دندان می‌شوند و هر کدام به روش‌های مختلفی به دندان‌های شما آسیب می‌رسانند. در ادامه، انواع مختلف سایش دندان و دلایل اصلی هر کدام را بررسی می‌کنیم

3.1. ابفرکشن (Abfraction): ساییدگی در محل اتصال دندان به لثه

این نوع سایش معمولا به شکل V یا گوه ‌ای در محل اتصال دندان به لثه قابل مشاهده است. علت اصلی ابفرکشن، فشارهای ناشی از دندان قروچه یا فشار آمدن دندان‌ ها به هم است. این فشارها باعث ایجاد ترک‌ های ریز در مینای دندان و در نهایت سایش می‌شوند.

3.2. ابرژن (Abrasion): سایش ناشی از سایش مکانیکی

سایش دندان یا ابرژن زمانی رخ می‌دهد که دندان‌ ها با سطوح دیگر ساییده شوند. دلایل اصلی این نوع سایش عبارتند از: سریع مسواک  و با فشار زیاد به صورت افقی، استفاده از دندان به عنوان ابزار برای باز کردن بسته‌بندی‌ها یا جویدن اشیاء سخت و استفاده از وسایل دندانی نامناسب مثل پروتزهای بد جا افتاده یا براکت ‌های ارتودنسی. این عادات نه تنها به مینای دندان آسیب می‌رسانند بلکه می‌توانند باعث حساسیت و شکستگی دندان‌ها شوند.

3.3. اروژن (Erosion): سایش ناشی از مواد شیمیایی

مواد غذایی و نوشیدنی‌های اسیدی، مانند نوشابه‌ های گازدار، آبمیوه‌ های ترش و نوشیدنی‌های انرژی ‌زا، به مرور زمان مینای دندان را سایش می‌دهند. همچنین، رفلاکس اسید معده، استفراغ مکرر و مصرف برخی داروها نیز می‌توانند باعث فرسایش مینای دندان شوند. این اسیدها با حمله به لایه محافظ دندان، آن را نازک کرده و دندان‌ها را در برابر پوسیدگی و حساسیت آسیب‌پذیر می‌کنن

3.4. اتریشن (Attrition): سایش ناشی از تماس دندان با دندان

اتریشن عمدتاً به دلیل دندان قروچه یا سایش دندان‌ها به هم در هنگام جویدن غذاهای سفت ایجاد می‌شود. این نوع ساییدگی بیشتر در سطح جونده دندان‌ ها دیده می‌شود.

4. سایش دندان چه مشکلاتی ایجاد می‌کند؟

سایش دندان می‌تواند دردسرهای زیادی برایتان ایجاد کند. این مشکل نه تنها دندان‌هایتان را حساس می‌کند، بلکه می‌تواند آن‌ها را ضعیف و شکننده هم کند. در برخی موارد، سایش دندان باعث می‌شود که دندان‌ها مستعد پوسیدگی شوند.  ظاهر این دندان ها برای خیلی‌ها خوشایند نیست و اعتماد به نفس آنها را کاهش دهد. به طور خلاصه، ساییدگی دندان می‌تواند به مشکلات زیر منجر شود:

4.1. حساسیت دندانی

با تحلیل رفتن مینای دندان، عاج دندان که حساس‌ تر است، نمایان میشود و دندان‌ ها نسبت به سرما، گرما و مواد غذایی اسیدی حساس می‌شوند.

4.2. شکستگی دندان

این دندان ها ضعیف‌ تر میشوند و در برابر شکستگی آسیب‌پذیرتر هستند.

4.3. مشکلات مفصل فکی گیجگاهی

سایش دندان ‌ها می‌تواند منجر به اختلالات مفصل فکی گیجگاهی و درد در ناحیه فک شود.

4.4. تغییر شکل دندان‌ ها

سایش مداوم دندان‌ ها می‌تواند شکل ظاهری آن‌ها را تغییر دهد و باعث کوتاه شدن و تغییر رنگ دندان‌ها شود.

4.5. مشکلات جویدن و هضم غذا

با از دست رفتن ارتفاع دندان‌ ها، جویدن غذا مشکل شده و ممکن است منجر به مشکلات گوارشی شود.

4.6. آیا ساییدگی دندان نیاز به درمان دارد؟

ساییده شدن ها دندان بسته به شدت آن، می‌تواند نیاز به درمان داشته باشد. اگر دندان‌ هایتان حساس شده است، ممکن است دندانپزشک از ژل یا خمیر فلوراید برای کاهش حساسیت استفاده کند. در موارد شدیدتر، ممکن است برای پوشاندن قسمت ساییده شده دندان به پر کردن نیاز باشد. اگر نگران ظاهر دندان ‌هایتان هستید، پر کردن می‌تواند به شما کمک کند تا به لبخند دلخواهتان برسید.