بیماری های لثه : علل، علائم و درمان (قسمت اول)
لثه بافتی است که دندان ها را در محل خود نگه می‌دارد و ریشه آنها را می‌پوشاند. لثه از بافت نرم و صورتی رنگی تشکیل شده است و که جنس پوست میباشد. با این تفاوت که لایه شاخی ندارد و به همین دلیل ظریف تر و حساس تر میباشد. لثه های سالم، صورتی رنگ و محکم هستند و به دندان محکم هستند. در این محتوا به بیماری های لثه، علايم و درمان آنها میپردازیم
این بافت نرم دهانی نقشی حیاتی در حفظ سلامت دهان و دندان دارند و کارهای بسیار مهمی انجام می‌دهند:
1. اهمیت لثه
1.1. محکم نگه داشتن دندان ها
لثه ها مانند یک بند محکم، دندان ها را در جای خود ثابت نگه می‌دارند.
1.2. محافظت از ریشه دندان ها
لثه به عنوان یک سپر محافظ، ریشه های دندان را از آسیب باکتری ها و ذرات غذا حفظ میکند.
1.3. ایجاد یک سد دفاعی قوی
این بافت نرم دهانی یک سد دفاعی محکم در برابر ورود باکتری ها به بدن ایجاد می‌کنند.
1.4. هشدار درباره مشکلات دهانی
هرگونه تغییر در رنگ، اندازه یا بافت لثه می‌تواند نشانه ای از وجود مشکل در دهان باشد و به شما هشدار می‌دهد.
2. بیماری های لثه
پلاک دندان و باکتری‌ها، عامل اصلی بیماری ها در لثه هستند. این باکتری‌ها در خط لثه تجمیع میشوند و به تدریج به بافت لثه نفوذ می‌کنند. این عفونت، به استخوان‌های نگهدارنده دندان آسیب رسانده و در نهایت منجر به لق شدن و از دست رفتن دندان میشود. بیماری‌های لثه از شایع ترین مشکلات دهان و دندان هستند که می‌توانند سلامت کلی دهان و دندان را به خطر بیندازند.
3. انواع بیماری‌های لثه
بیماری‌های التهابی و یا عفونتی لثه به دسته اصلی ژینژیویت و پریودنتیت تقسیم میشوند:
3.1. ژینژیویت
التهاب لثه یا ژینژیویت اولین مرحله بیماری لثه است. در این مرحله، لثه ملتهب و قرمز و متورم میشوند و ممکن است هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان خونریزی کنند. با رعایت دقیق بهداشت دهان و دندان و درمان های حرفه ای مانند جرم گیری، التهاب لثه به راحتی قابل درمان است و التهاب به بافت های عمیق‌تر آسیب نمی‌رساند. تشخیص زودهنگام و درمان ژینژیویت از پیشرفت بیماری به سمت پریودنتیت و عوارض جدی‌تر آن جلوگیری میکند.
ژینجیویت، دلایل مختلفی دارد که باعث ایجاد انواع مختلفی از آن میشود. بیایید نگاهی دقیق تر به این انواع بیندازیم:
3.2. ژینجیویت پلاکی
شایع ترین نوع التهاب در لثه است. پلاک باکتریایی روی دندان ها تجمع می‌یابد و ژینجیویت ایجاد میکند.
3.3. ژینجیویت ناشی از بیماری‌های سیستمیک
بیماری هایی مثل دیابت، کمبود ویتامین C و برخی بیماری‌های خود ایمنی، به لثه ها آسیب می‌رسانند و ژینجیویت را تشدید می‌کنند.
3.4. ژینجیویت ناشی از دارو
برخی داروها مثل داروهای ضد تشنج، قلبی و ضد بارداری، مستقیماً به لثه ها آسیب می‌رسانند و لتهاب لثه ایجاد می‌کنند.
3.5. ژینجیویت ناشی از عوامل مکانیکی
مواردی مثل دندان مصنوعی نامناسب، براکت‌های ارتودنسی یا دندان‌های شکسته، مستقیماً به لثه ها آسیب می‌رسانند و التهاب لثه ایجاد می‌کنند.
3.6. پریودنتیت
غفونت لثه و یا پریودنتیت مرحله پیشرفته و جدی بیماری لثه است که پس از عدم درمان ژینژیویت رخ می‌دهد. در این بیماری، عفونت از لثه ها به بافت‌های عمیق تر نفوذ میکند و استخوان های نگهدارنده دندان ها را تخریب میکند. علائم پریودنتیت نسبت به ژینژیویت شدید تر است و شامل لق شدن دندان ها و بوی بد دهان و تغییر در جایگاه دندان ها و همچنین تشکیل کیسه های چرکی اطراف دندان ها میشود. عدم درمان پریودنتیت می‌تواند به از دست دادن دندان ها و بروز مشکلاتی جدی تر مانند بیماری‌های قلبی و دیابت منجر شود.
غفونت لثه بر اساس شدت، گستردگی و عوامل ایجاد کننده به انواع مختلفی تقسیم میشود. برخی از مهم ترین انواع آن عبارتند از:
3.7. پریودنتیت مزمن
شایع ترین نوع پریودنتیت است که به آرامی پیشرفت میکند. این نوع از غفونت لثه اغلب بدون درد است و ممکن است افراد متوجه آن نشوند تا اینکه آسیب قابل توجهی به لثه‌ها و استخوان‌ها وارد شود.
3.8. پریودنتیت تهاجمی
این نوع عفونت لثه به سرعت پیشرفت میکند و تخریب سریع بافت‌های نگهدارنده دندان را به همراه دارد. افراد جوان تر بیشتر در معرض این نوع پریودنتیت هستند.
3.9. پریودنتیت نکروز کننده
این نوع پریودنتیت یک عفونت شدید لثه است که باعث ایجاد زخم های دردناک و از بین رفتن بافت لثه میشود. افراد با سیستم ایمنی ضعیف بیشتر در معرض این نوع عفونت لثه هستند.
4. علائم بیماری های لثه
بیماری های لثه در ابتدا ممکن است بدون درد و علامت باشند، اما با پیشرفت بیماری، علائمی را نشان می‌دهند که تشخیص آنها بسیار مهم است. برخی از مهم‌ترین علائم بیماری‌های لثه عبارتند از:
4.1. خونریزی لثه ها
خونریزی لثه حتی با مسواک زدن آرام، می‌تواند اولین نشانه یک مشکل جدی باشد.
4.2. درد هنگام جویدن
در مراحل پیشرفته، جویدن غذا نیز دردناک میشود.
4.3. بوی بد دهان
باکتری های مضر در دهان باعث بوی بد دهانی میشوند که با مسواک زدن از بین نمی‌رود.
4.4. قرمزی و تورم لثه ها
لثه های سالم معمولاً صورتی رنگ و محکم هستند. قرمزی و تورم لثه نشانه التهاب و عفونت است.
4.5. تغییر رنگ لثه ها
لثه ها ممکن است به رنگ قرمز تیره یا بنفش تغییر رنگ دهند.
4.6. حساسیت دندان ها
تحلیل رفتن لثه ها باعث میشود ریشه دندان ها در معرض سرما و گرما قرار گیرند و حساس شوند.
4.7. تغییر در جایگاه دندان ها
با پیشرفت بیماری، دندان‌ها ممکن است لق شوند و جابجا شوند.
4.8. کیسه های چرکی اطراف دندان ها
در مراحل پیشرفته و عفونت لثه، کیسه های چرکی در اطراف دندان ها ایجاد میشود.
4.9. عقب نشینی لثه ها
لثه ها از اطراف دندان ها عقب‌نشینی کرده و ریشه دندان‌ها نمایان میشود.
5. عوامل ایجاد کننده بیماری های لثه
بیماری‌های لثه به دلایل مختلفی رخ می‌دهند. برخی از مهم‌ترین عوامل عبارتند از:
تجمع پلاک دندان و جرم روی دندان‌ها باعث ایجاد بیماری‌های لثه میشود.
کشیدن سیگار جریان خون در لثه ها را کاهش می‌دهد و خطر عفونت را نیز افزایش می‌دهد.
دیابت خطر ابتلا به بیماری های لثه را بالا می برد.
برخی داروها مانند داروهای ضد بارداری و قلبی به لثه ها آسیب می‌زنند.
سیستم ایمنی ضعیف فرد را مستعد ابتلا به بیماری‌های لثه میکند.
ژنتیک نقشی مهم در ابتلا به بیماری‌های لثه دارد.
تغذیه نامناسب و کمبود ویتامین‌ها بر سلامت لثه ها تأثیر منفی می‌گذارد.
عادت‌هایی مانند دندان قروچه به لثه‌ها آسیب می‌رساند.
بیماری‌های زمینه‌ای مانند بیماری های قلبی و آرتریت روماتوئید خطر ابتلا به بیماری‌های لثه را افزایش می‌دهند.
