کیست دندان و انواع آن
کیست های دندانی: علل و درمان
کیست دندان یک حفره بسته است که با مواد نیمه جامد یا مایع پر شده است. کیستها معمولاً در بافتهای نرم دهان و صورت مانند لثه، لبها و حتی در فضای اطراف دندانی که هنوز از استخوان فک بیرون نیامده است، مستقر میشوند. این توده ها معمولاً غیرسرطانی (خوش خیم) هستند، اما می توانند تهاجمی باشند و باعث ایجاد مشکلاتی برای استخوان و بافت های مرزی شوند.
کیستهای دهانی معمولاً بهعنوان تودههای غیر عفونی شروع میشوند، اما ماهیت التهابی کیست زمانی شروع میشود که پالپ دندان میمیرد و ورم میکند. با بزرگ شدن اندازه کیست، فشار شدیدی می تواند به بافت استخوانی دندان در معرض خطر وارد شود. این می تواند ساختار استخوانی دندان را بجود و متعاقباً آن را به گونه ای به خطر بیاندازد که ممکن است نیاز به برداشتن داشته باشد.
علل کیست دندان
کیست های دندانی معمولاً در نوک ریشه دندان در حال مرگ یا مرده شروع به شکل گیری می کنند، اما راه های زیادی وجود دارد که می توانند ظاهر شوند.
کیست ها می توانند در نتیجه این موارد ایجاد شوند:
- قرارگیری نامناسب دندان های دائمی
- رشد غیر معمول دندان
- عوارض درمان ریشه
- عارضه اختلال گورلین یا سایر اختلالات ارثی. افراد مبتلا به سندرم سرطان سلول بازال نووید، که به طور مشابه سندرم گورلین-گولتز نامیده می شود، فاقد ژنی هستند که رشد را مهار کند. این سندرم منجر به رشد کراتوسیستهای ادنتوژنیک متعدد در فکها، سلولهای سرطانی سلولی بنیادی متعدد پوست و همچنین ویژگیهای مختلف دیگر میشود.
- رشد دندان عقل
علائم چیست؟
کیست های دندانی که کوچک تر هستند ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکنند. با این حال، اگر قطر کیست بزرگتر از ۲ سانتی متر باشد، ممکن است متوجه موارد زیر شوید:
- ورم
- حساسیت دندان
- جابجایی دندان
- اگر به داخل دهان خود نگاه کنید، ممکن است متوجه یک برآمدگی کوچک نیز شوید. اگر کیست باعث جابجایی دندان شود، ممکن است شکاف هایی را نیز ببینید که به آرامی بین دندان های شما ایجاد می شود.
انواع کیست دندان
یکی از مهمترین نکاتی که بیماران دندانپزشکی باید بدانند این است که کیست ها انواع مختلفی دارند. سه نوع، به طور خاص – کیست پری اپیکال، کیست دنتی ژروس و کراتوسیست ادنتوژنیک وجود دارد.
کیست پری اپیکال
این کیست رایج ترین کیست دندان است و نام های زیادی دارد. دندانپزشکان ممکن است از آن به عنوان کیست رادیکولار، کیست پریودنتال آپیکال، کیست انتهای ریشه یا به سادگی کیست دندان یاد کنند.
این کیست در اثر مردن بافت پالپ یا نکروز پالپ داخل دندان ایجاد می شود. مرگ پالپ معمولاً در نتیجه پوسیدگی یا آسیب دندان است. زمانی که نکروز پالپ اتفاق می افتد، باعث التهاب و ترشح سموم می شود. این اتفاق معمولاً در انتهای نوک ریشه می افتد، به همین دلیل به آن “کیست انتهای ریشه” نیز می گویند.
در بیشتر موارد، درمان خیلی پیچیده نیست. برای بهبودی بیمار، دندانپزشک باید از درمان ریشه استفاده کند. در صورت عدم موفقیت، دندانپزشک باید دندان مرده را خارج کند. این تنها راهی است که آنها می توانند به کیست برسند، آن را خارج کنند و ناحیه عفونی را تمیز کنند.
بهترین راه برای اطمینان از عدم بروز مجدد التهاب یا عفونت، پر کردن ناحیه با دندان مصنوعی است. برای جلوگیری از تشکیل مجدد کیست، دندانپزشکان معمولا کانال ریشه رتروگراد را پر می کنند.
کیست دنتی ژروس
لازم به ذکر است که این کیست معمولا در ناحیه دندان عقل پایین یا نیش دائمی بالایی ظاهر می شود. در اطراف تاج یک دندان رشد نکرده تشکیل می شود.
چیزی که در بیشتر موارد باعث ایجاد این کیست می شود، فشاری است که دندان در حال رویش به فولیکول وارد می کند. فشار از جریان طبیعی خون جلوگیری می کند و به همین دلیل ممکن است مایع بین بافت غشای مینای دندان و قسمت تاجی دندان جمع شود. این مایع باعث التهاب و عفونت می شود که نتیجه آن اغلب یک کیست دنتیژروس است. متاسفانه تنها راه درمان این کیست کشیدن دندان و برداشتن کیست با جراحی است.
ادنتوژنیک کراتوسیست
بیماران به احتمال زیاد متوجه این کیست در ناحیه خلفی فک پایین یا مندیبل می شوند. با وجود اینکه نامی ترسناک دارد، این کیست تقریباً شبیه سایر کیست های دندانی است. با این حال، برای اینکه دندانپزشک مطمئن شود، معمولاً باید بیوپسی، آنالیز میکروسکوپی و رادیوگرافی انجام دهد.
متأسفانه، متخصصان نمی توانند علت این کیست را مشخص کنند، اما چندین نظریه وجود دارد که ممکن است منشا کراتوسیست را نشان دهد. برخی از دندانپزشکان معتقدند کیست در محلی که دندان باید قرار می گرفت ظاهر می شود تا این ناحیه را پر کند. سایر متخصصان فکر می کنند که این کیست در واقع توموری است که از لامینه یک دندان آسیب دیده یا مرده ایجاد می شود.
تنها راه دندانپزشک برای درمان این کیست، برداشتن آن با جراحی است. کیست ممکن است دوباره ظاهر شود و به همین دلیل است که دندانپزشکان معمولاً پس از جراحی درمان را تجویز می کنند.
تشخیص کیست دندان
از آنجایی که کیستهای کوچک معمولاً مورد توجه قرار نمیگیرند، تشخیص آنها ممکن است تا قبل از انجام عکسبرداری با اشعه ایکس امکانپذیر نباشد. کیست ممکن است در عکس اشعه ایکس به صورت یک نقطه کوچک ظاهر شود. برای تایید بیشتر کیست، ممکن است لازم باشد سی تی اسکن یا اسکن MRI انجام دهید. این آزمایشات همچنین به رد سایر انواع کیست ها مانند کیست های استخوانی آنوریسمال یا کیست های پری آپیکال کمک می کند.
در موارد خاص دیگر، به خصوص اگر کیست بزرگ باشد، دندانپزشک شما به سرعت آن را به عنوان کیست دندانی تنها با مشاهده آن تشخیص می دهد.
رفتار
درمان کیست دنتی ژروس به اندازه آن بستگی دارد. اگر کوچک باشد، دندانپزشک شما ممکن است بتواند آن را همراه با دندان آسیب دیده با جراحی بردارد. در موارد دیگر، ممکن است از تکنیکی به نام کیسهداران استفاده کنند.
کیسهشناسی شامل بریدن کیست است تا بتواند تخلیه شود. هنگامی که مایع تخلیه شد، بخیه هایی به لبه های برش اضافه می شود تا آن را باز نگه دارد، که از رشد کیست دیگری در آنجا جلوگیری می کند.
درمان کیست دندان در خانه
بهترین راه برای مقابله با کیست دهان، رها کردن آن و رعایت بهداشت دهان و دندان، مسواک زدن بعد از هر وعده غذایی و استفاده از نخ دندان حداقل یک بار در شب است. این کیست ها خود به خود پاره می شوند و هیچ عارضه جدی ایجاد نمی کنند. سعی نکنید به تنهایی کیست را با لانس یا پاره کنید. این می تواند منجر به آسیب ناخواسته یا حتی عفونت جدی شود. ایمن بودن بهتر از متاسف بودن است.
عوارض کیست دندان
هنگامی که کیست دندان درمان نشود، می تواند منجر به برداشتن بخشی از فک شود یا باعث سایر مشکلات سلامتی شود که بر سلامت کلی تأثیر منفی می گذارد. حتی کوچکترین کیست هایی که ممکن است باعث ایجاد علائم فعلی نشوند باید برداشته شوند زیرا در نهایت می توانند به موارد زیر منجر شوند:
۱- عفونت دندان
۲- از دست دادن دندان
۳- رشد خوش خیم فک (آملوبلاستوما)
۴- شکستگی فک
تشخیص درست نوع کیست و روش های درمان نیاز به معاینه و بررسی توسط دندانپزشکان متخصص دارد. بنابراین برای گرفتن نوبت با کلینیک دندانپزشکی آینده تماس بگیرید.
منبع: https://www.avfdentalgroup.com/dental-cysts-causes-and-treatment/
