دندان شیری با اینکه درآینده می افتد چرا اهمیت دارد؟
اهمیت دندان شیری و لزوم مراقبت از آنها
برخی از والدین فکر میکنند که دندان های شیری اهمیتی ندارند زیرا در آینده میافتند و دندان های دائمی جایگزین آنها میشود. دندان شیری در رشد و شکل گیری دندان های دائمی که بعدا به جای آنها میرویند، تاثیر بسیار زیادی دارد و باید از آنها مراقبت شود.
به طور کلی رشد دندان های انسان به ۳ دوره تقسیم میشود: دوره ای که دندان های شیری می روید، دورهی دندان های مخلوط و دوره ای که دندان های دائمی می رویند. به اولین دندان هایی که تقریبا از۶ ماهگی رویش آن ها شروع میشود و تا ۲ الی ۳ سالگی ادامه پیدا میکند، دندان شیری میگویند. تا پایان ۳ سالگی، ۲۰ دندان شیری میروید که ۱۰ تا در فک بالا و ۱۰ تا در فک پایین قرار دارند. از ۶ سالگی تا ۱۲ الی ۱۳ سالگی دندان های شیری شروع به افتادن میکنند و جای خود را به دندان های دائمی میدهند. رویش زود هنگام و یا دیر هنگام دندان های دائمی تا چند ماه مشکلی ندارد و طبیعی است ولی اگر بیش از ۹ ماه باشد باید به دندانپزشک اطفال مراجعه کنید.
دندان های دائمی از دندان های شیری بیشتر است. زیرا در کودکی به دلیل کوچک بودن استخوان فک و نبود فضای کافی، در هر فک ۱۰ دندان میروید ولی با رشد کودک استخوان فک نیز رشد میکند و فضا برای رویش دندان های عقبی نیز فراهم میشود.
توجه داشته باشید شکل گیری و رویش دندان های شیری به دوران جنینی بر میگردد و در ۶ ماهگی از لثه بیرون میآیند. بنابراین مراقبت مادر و تغذیه او نیز در روند شکل گیری و رویش دندان نوزاد تاثیر بسزایی دارد.
دندان های شیری چه اهمیتی دارند؟
کودکان در سن رشد هستند و دندان های آنها در جویدن و تغذیه بسیار اهمیت دارند و نبود آنها میتواند در رشد کودک تاثیر گذاشته و باعث سوء تغذیه شود. همچنین برای تکلم، کودکان به دندان های خود به خصوص دندان های قدامی نیاز دارند. زیرا بسیاری از حروف از طریق برخورد زبان با دندان های قدامی تلفظ میشود و نبود آنها میتواند تکلم کودک را دچار مشکل کند. از طرفی دندان های شیری فضای لازم برای رویش دندان های دائمی را حفظ میکنند و اگر دندانی آسیب ببیند و بیفتد دندان های دیگر به سمت فضای خالی ایجاد شده حرکت میکنند و باعث به هم ریختگی و ایجاد نامنظمی در رویش دندان های دائمی میشوند. همچنین دندان های شیری در شکل گیری قوس فک نقش مهمی دارند. نحوه قرار گیری عضلات فک به شکل گیری و رشد این دندان ها بستگی دارد.
در کل دندان های شیری در سلامت، غذا خوردن، صحبت کردن، لبخند زدن، زیبایی چهره و اعتماد به نفس کودک نقش دارند و مراقبت از آنها به اندازه دندان های دائمی اهمیت دارد.
نحوه مراقبت از دندان های شیری
همانطور که گفتیم دندان های شیری از زمان جنینی شکل میگیرند و سلامت دندان ها و تغذیه مادر بر روی سلامت دندان های نوزاد نیز تاثیر خواهدگذاشت. بیشترین ارتباط دهانی مادر با نوزاد از طریق بوسیدن است. اگر دندانهای مادر خراب یا پوسیده باشند، ممکن است بر روی دندان های فرزند نیز تاثیربگذارند. بنابراین قبل از اینکه بچه دار شوید، نسبت به ترمیم و درمان دندان های خود اقدام کنید.
همچنین در دوران جنینی اگر دندان مادر پوسیده باشد، ذره های پوسیدگی همراه غذا به فرزند منتقل می شود و در رشد دندان های او تاثیر خواهدگذاشت.
وقتی دندان شروع به بیرون آمدن از لثه میکند، در محل آن التهاب و قرمزی ایجاد میشود که طبیعی است. اما به دلیل ایجاد درد، ممکن است نوزاد بی تابی و گریه کند و هر چیزی که به دستش میآید را در دهان خود فرو میکند. این مسائل ممکن است والدین را نگران کند. برای آرام کردن و تسکین درد نوزاد میتوانید یک تکه یخ کوچک را در پارچه ای تمیز پیچیده و در محل ملتهب قرار دهید و یا یک جسم فلزی مثل قاشق چایخوری سرد را روی آن قرار دهید و مراقب اشیایی که کودک وارد دهان خود میکند باشید حتما تمیز و بی خطر باشد.
اگر دندان شیری کودک زودتر از موعد افتاد، به دندانپزشک مراجعه کنید تا با قرار دادن وسیله ای به نام فضا نگه دار، مانع از حرکت دندان های دیگر به سمت فضای خالی دندان افتاده شود.
دندان های کودکان را باید تمیز کنید. از زمانی که اولین دندان از لثه سر بیرون آورد، تمیز کردن دندان ها را آغاز کنید. برای کودکان زیر ۲ سال از مسواک و آب استفاده کنید نه از خمیر دندان. به مرور کودک به آن عادت خواهد کرد. برای کودکان ۲ تا ۷ سال میتوانید از خمیر دندان استفاده کنید اما به مقدار خیلی کم( اصطلاحا به اندازه یک نخود). حتما توجه کنید کودکان ۲ بار در روز مسواک بزنند؛ یک بار قبل از خواب و یک بار در طول روز. مراقب باشید کودک هنگام مسواک زدن دهان خود را به درستی شستشو دهد و خمیر دندان را نخورد. به طور صحیح مسواک زدن کودکان باید ۲ تا ۳ دقیقه به طول بینجامد.
یکی دیگر از نکاتی که باید به آن توجه شود، نوشیدن آبمیوه است. آبمیوه ها به دلیل داشتن اسید
باعث پوسیدگی دندان میشوند. بهتر است به جای آبمیوه از خود میوه استفاده کنید؛ زیرا آبمیوه تماس بیشتری نسبت به میوه با دندان ها دارد.
تاثیر تغذیه در پوسیدگی دندان های کودک
شیر اصلی ترین ماده غذایی برای نوزادان و کودکان است. شیر حاوی مقدار زیادی پروتئین، قند و چربی است که مقدار آن ها در شیر مادر بسیار بیشتر از شیر خشک است. این مواد می توانند تا حد زیادی باعث پوسیدگی دندان به ویژه در کودکان ۶ ماهه تا ۲ ساله شوند.
استفاده از قطره آهن هم مستقیما باعث پوسیدگی نمیشود اما به دلیل ایجاد سطحی زبر روی دندان ها، درصد گیر کردن مواد غذایی و ایجاد پلاک های میکروبی را افزایش میدهد، در نتیجه احتمال پوسیدگی دندان بیشتر میشود.
مواد غذایی قندی چسبنده مثل سوهان، لواشک، پاستیل و بیسکویت و آبنبات و … به دلیل اینکه مدت طولانی در دهان باقی میمانند، باعث ایجاد پوسیدگی های وسیعی میشوند. به جای این مواد میتوانید از مواد قندی غیر چسبنده مثل کیک، شیرینی، شکلات صبحانه، عسل بدون موم، ژله و … به میزان کمی استفاده کنید.
اگر دندان شیری آسیب ببیند و یا پوسیده شود، این پوسیدگی به دندان های دائمی که بعدا در می آیند نیز سرایت می کند و می تواند مشکلات و آسیب های جدی در آینده برای کودکان ایجاد کند. بنابراین این تصور که دندان شیری در آینده میافتد و اهمیت ندارد، کاملا غلط است.
برای آگاهی از وضعیت سلامت دهان و دندان های فرزندانتان لازم است از همان زمانی که اولین دندان بیرون میآید، به دندانپزشک مراجعه کنید و به صورت دوره ای دندان های آنها معاینه شود. پزشک با معاینه لثه و دندان های بیرون آمده توصیه های لازم را برای مراقبت و جلوگیری از آسیب به دندان ها به شما ارائه میدهد.
کودکان و نوزادان از دندانپزشکی میترسند و برای اینکه خاطره بد و وحشتناکی از آن نداشته باشند و در طول دوره درمان با پزشک همکاری کنند، باید هم پزشکان و هم والدین در طول درمان رفتار هایی داشته باشند که به کودک اطمینان خاطر دهد و ترس را از دل آنها بیرون کنند. پزشکان ما در کلینیک آینده آموزش های حرفه ای در مورد نحوه رفتار با کودکان و دور کردن استرس و ترس از آنها دیده اند و شما میتوانید بدون نگرانی از اذیت شدن فرزندتان در طول دوره درمان و یا حتی معاینه، به کلینیک دندانپزشکی آینده مراجعه کنید.
