لکوپلاکیا چیست؟
لکوپلاکیا چیست؟
لکوپلاکیا یک لکه سفید چسبیده به مخاط دهان است که با مالش قابل برداشتن نیست. معمولاً تشخیص طرد است. این اصطلاح باید منحصراً برای ضایعات ایدیوپاتیک در زمانی که تحقیقات نتوانسته اند علتی را آشکار کنند، اختصاص داده شود. این اصطلاح هیچ ارتباط بافتی ندارد.
علل لکوپلاکیا (علت شناسی)
این یک ضایعه پیش بدخیم در نظر گرفته می شود. نرخ تبدیل تقریباً بین ۱ تا ۱۷درصد است. یک مطالعه کوهورت مبتنی بر جمعیت در سال ۲۰۲۰ نشان داد که خطر کل ۵ ساله تبدیل به بدخیمی ۳.۳ درصد بود.
اپیدمیولوژی لکوپلاکیا
عواملی که اغلب برای ایجاد لکوپلاکی ایدیوپاتیک مقصر شناخته می شوند عبارتند از: تحریک مزمن، کاندیدیازیس، کمبود ویتامین A یا ویتامین B و اختلالات غدد درون ریز. استعمال دخانیات و مصرف الکل مکررا مورد استناد قرار گرفته است، اما شواهدی که این امر را تایید می کند مورد تردید قرار گرفته است.
همچنین ممکن است با شرایط دیگری مانند:
لیکن پلان، پروتزهای نامناسب، سیفلیس ثانویه، عفونت ویروس پاپیلومای انسانی، پریودنتیت و اپیدمیولوژی لکوپلاکیا مرتبط باشد.
میزان شیوع این بیماری به صورت تخمینی در سراسر جهان حدود ۲ درصد است. بیشتر موارد لکوپلاکیا در سنین میانی و بالاتر رخ می دهد.کمتر از ۱ درصد بیماران زیر ۳۰ سال سن دارند. همچنین لکوپلاکیا در مردان شایع تر از زنان است و نسبت مرد به زن ۲ به ۱ است.
علائم لکوپلاکیا
سه مرحله وجود دارد که شرح داده شده است:
۱- اولین ضایعه غیر قابل لمس، کم رنگ و دارای تغییر رنگ سفید است.
۲- در مرحله بعد، پلاک‌های موضعی یا پراکنده، کمی برجسته با طرح کلی نامنظم ایجاد می‌شوند. این ضایعات سفید مات هستند و ممکن است بافت ریز و دانه ای داشته باشند.
۳- در برخی موارد، ضایعات به سمت ضایعات ضخیم و سفید پیش می روند که سفتی، شقاق و تشکیل زخم را نشان می دهند.
پنج معیار بالینی خطر بالا بودن تغییرات بدخیم را نشان می دهد:
- نوع وروکوس (خالدار) پرخطر در نظر گرفته می شود.
- فرسایش یا زخم در داخل ضایعه به شدت نشان دهنده بدخیمی است.
- وجود ندول نشان دهنده پتانسیل بدخیم است.
- ضایعه ای که در حاشیه آن سفت است، تغییرات بدخیم را پیش بینی می کند.
- لکوپلاکی کف قدامی دهان و سطح زیرین زبان به شدت با پتانسیل بدخیم همراه است.
یک مطالعه نشان داد که مردان بالای ۶۰ سال مبتلا به لکوپلاکی دهانی در جنبه جانبی یا شکمی زبان، که دارای ضایعه غیر همگن با دیسپلازی درجه بالا بودند، بیشتر در معرض خطر تغییرات بدخیم بودند.
هر ناحیه مشکوک باید فوراً برای بیوپسی ارجاع داده شود. آندوسکوپی برای بهبود شناسایی ضایعات دهانی و تشخیص مورفولوژی حاکی از تغییرات بدخیم استفاده شده است.
در تمام موارد، خطر نسبی پتانسیل بدخیم با وجود دیسپلازی اپیتلیال در معاینه بافت شناسی تعیین می شود.
بیومارکرهای بی ثباتی ژن، مانند آنئوپلوئیدی و عدم تعادل آللی، خطر سرطان ضایعات پیش بدخیم دهان یا نئوپلازی داخل اپیتلیال را پیش بینی می کنند، اما با توجه به تغییرات بدخیم در لکوپلاکی دهان، آزمون زمان را سپری نکرده اند. با این حال، نشان دادن تغییرات ژنومی مکرر با استفاده از تکنیک هایی مانند نقشه برداری ژن ممکن است ارزشمند باشد.
اگر لکوپلاکیا درمان نشور بیماری های زیر را به دنبال دارد:
- کاندیدیازیس
- سوختگی شیمیایی
- لیکن پلان
- لوپوس اریتماتوز
- پسوریازیس
- نایوس اسفنجی سفید
درمان و مدیریت لکوپلاکیا
در مورد مدیریت لکوپلاکی دهان اتفاق نظری وجود ندارد.شواهد کمی با کیفیت بالا برای درمان موثر برای جلوگیری از تغییرات بدخیم وجود دارد.
۱- بیماران باید از الکل و تنباکو پرهیز کنند، اگرچه شواهدی که این توصیه را تأیید می کند مورد تردید قرار گرفته است.
۲- فارماکولوژیک
درمان فوتودینامیک، کاروتنوئیدهای بتاکاروتن و لیکوپن و اسید رتینوئیک سیستمیک (ویتامین A) اثر محدودی در تسریع رفع لکوپلاکی دهان نشان داده‌اند. در حال حاضر هیچ مدرکی برای درمان موثر برای جلوگیری از تغییرات بدخیم یا عود وجود ندارد.
در حالی که ممکن است ویتامین A و بتاکاروتن در بهبود ضایعات دهانی فوایدی داشته باشد، عودها و عوارض جانبی شایع بودند. تحقیقات بیشتر در مورد درمان های غیر جراحی موجود مورد نیاز است.
۳- جراحی
برداشتن جراحی لکوپلاکیا ممکن است در نظر گرفته شود.
مشاهدات بالینی مکرر همراه با سوابق عکاسی توصیه می شود. به دلیل رفتار غیرقابل پیش بینی ضایعات دیسپلاستیک، فوراً از هر ناحیه ای که نشان دهنده یا تغییر ظاهری است بیوپسی بگیرید.
فرسایش لیزر دی اکسید کربن رایج ترین درمان جراحی است:
این ناحیه به سرعت بهبود می یابد و ظاهراً مخاط سالم باقی می ماند. یک مطالعه نشان داد که لیزر دی اکسید کربن باعث درد و تورم کمتری نسبت به جراحی معمولی می شود.
ابهام در مورد خطر سرطان های مهاجم که متعاقباً در مکان هایی که قبلاً درمان شده اند ایجاد می شود. میزان عود پس از جراحی لیزر به طور گسترده ای در ادبیات متفاوت بوده و مطالعات محدوده ای از .۷ درصد تا ۳۰ درصد را گزارش کرده اند. تصور می شود که این تفاوت ها به تفاوت در تنوع و شرایط پرتوهای لیزر، دوره پیگیری و نژاد بستگی دارد. بنابراین، پیگیری منظم پس از درمان واجب است.
لکوپلاکی مودار
این با ویروس اپشتین بار (EBV) مرتبط است و بیشتر در افراد مبتلا به HIV که به شدت دچار نقص ایمنی هستند، رخ می‌دهد. این بیماری می‌تواند بر بیماران مبتلا به HIV منفی تأثیر بگذارد و موارد زیادی در دریافت‌کنندگان پیوند قلب، کلیه و مغز استخوان و در بیماران مبتلا به بدخیمی‌های هماتولوژیک گزارش شده است.
تاریخچه طبیعی لکوپلاکی مویی متغیر است. ضایعات ممکن است اغلب ظاهر شوند و خود به خود ناپدید شوند. لکوپلاکی مودار اغلب بدون علامت است و بسیاری از بیماران از وجود آن بی اطلاع هستند. برخی از بیماران مبتلا به لکوپلاکی مودار علائمی از جمله درد خفیف، بیهوشی، تغییر طعم و تأثیر روانی ظاهر زیبایی نامطلوب آن را تجربه می کنند.
بنابراین هرگونه علائم جدید و غیر عادی در دهان و دندان ها و یا زبان خود حس کردید، حتما با پزشک در میان بگذارید و مراجعه های دوره ای به دندانپزشک را جدی بگیرید تا از بروز مشکلات و بیماری های شدید تر بتوانید جلوگیری کنید. برای دریافت نوبت ویزیت با کلینیک دندانپزشکی آینده تماس بگیرید.
https://patient.info/doctor/leukoplakia-pro
