تغذیه مناسب برای سلامت دندان کودکان
سلامت دهان و دندان در دوران کودکی از اهمیت بسزایی برخوردار است. چرا که دندان های شیری نقشی اساسی در جویدن، صحبت کردن کودکان و حفظ فضای کافی برای رشد دندان های دائمی ایفا می کنند. علاوه بر معاینات دوره ای دندانپزشکی کودکان، عادات غذایی سالم و رعایت اصول بهداشتی در این دوران می تواند پایه و اساس عادات سالم در بزرگسالی را بنا کند و از بروز مشکلات دهان و دندان در آینده پیشگیری کند. در این مقاله، به بررسی غذاها و نوشیدنی های مناسب برای سلامت دندان کودکان می پردازیم.
1. غذاهای مفید برای سلامت دندان کودکان
1.1. میوه ها و سبزیجات
میوه ها و سبزیجات سرشار از ویتامین ها، مواد معدنی و فیبر هستند که برای سلامت دهان و دندان ضروری هستند. ویتامین C موجود در میوه ها و سبزیجات در تقویت لثه ها موثر است د و فیبر موجود در آنها به تمیز کردن دندان ها و پاک کردن پلاک از بین آنها کمک می کند. سیب، هویج، خیار، کرفس، پرتقال، توت فرنگی و کیوی از جمله میوه ها و سبزیجات مفید برای دندان های کودکان هستند.
1.2. محصولات لبنی
شیر، پنیر و ماست سرشار از کلسیم و فسفر هستند که برای سلامت دندان ها و استخوان ها ضروری میباشند. کلسیم به تقویت مینای دندان شیری کمک می کند و فسفر نیز در ترمیم دندان های آسیب نقش مهمی دارد. علاوه بر این، محصولات لبنی حاوی پروتئین هستند که با سیر نگه داشتن کودکان و کاهش میل آنها به خوردن میان وعده های ناسالم کمک می کند.
1.3. آجیل و دانه ها
آجیل و دانه ها سرشار از ویتامین ها، مواد معدنی و چربی های سالم هستند که در کنار تامین مواد مغذی مورد نیاز آنها، میل به خوردن میان وعدههای ناسالم را نیز کاهش می دهند. برخی از آجیل ها و دانه های مفید برای دندان شیری کودکان عبارتند از: بادام، گردو، بادام زمینی، تخمه آفتابگردان و تخمه کدو.
1.4. گوشت، مرغ و ماهی
پروتئین موجود در گوشت، مرغ و ماهی به ساخت و ترمیم بافت های بدن از جمله لثه ها و دندان ها کمک میکند. مرغ و ماهی حاوی فسفر و روی نیز هستند که برای سلامت دندان ها مفید هستند. فسفر در ترمیم و بازسازی دندان های آسیب دیده بسیار موثر است و روی نیز باعث تقویت سیستم ایمنی بدن و مبارزه با عفونت ها میشود.
2. نوشیدنی های مفید برای سلامت دندان کودکان:
2.1. آب
بهترین نوشیدنی برای سلامت کلی بدن و همچنین دندان ها است. آب به شستشوی دهان و پاک کردن پلاک و باکتری ها از روی دندان ها کمک می کند و خطر ابتلا به بیماری لثه را کاهش می دهد. نوشیدن آب می تواند به افزایش تولید بزاق دهان و حفظ سطح طبیعی pH دهان کمک میکند. نوشیدن آب برای مرطوب نگه داشتن دهان و از بین بردن بوی بد دهان موثر است .
2.2. شیر
شیر منبع مهمی از کلسیم و فسفر است که برای سلامت دندان ها و استخوان ها ضروری است. این ماده غذایی حاوی پروتئین و چربی است که به سیر نگه داشتن کودکان و کاهش تمایل آنها به خوردن غذا های نامناسب کمک می کند. با این حال، مهم است که از شیر کم قند یا بدون قند برای تغذیه فرزندتان استفاده کنید، زیرا دارای کالری کمتری بوده و آسیبی به دندان شیری وارد نمی کند.
2.3. آب میوه های طبیعی
آب میوه هایی مانند آب نارگیل و آب میوه های ترکیبی منبع خوبی از ویتامین ها و مواد معدنی هستند که برای سلامت دهان و دندان مفید می باشند. با این وجود، باید توجه داشت که این آب میوه های طبیعی نیز حاوی قند و اسید هستند. از این رو، مصرف آنها باید با میانه روی انجام شود تا از خطرات احتمالی آسیب به دندان کودکان و اضافه وزن جلوگیری گردد.
3. غذاها و نوشیدنی های مضر برای سلامت دندان کودکان
3.1. شکر
قندها عامل اصلی پوسیدگی دندان است. باکتری های موجود در دهان از شکر برای تولید اسید استفاده می کنند که این اسید به مینای دندان آسیب می رساند و باعث ایجاد حفره می شود. انواع مختلفی از قندها که در غذاها و نوشیدنی های حاوی قند زیاد مانند آب نبات، کیک، کلوچه، نوشابه و آبمیوه های صنعتی وجود دارند، باید محدود شوند.
3.2. نشاسته
نشاسته نیز می تواند پوسیدگیرا تسریع کند. باکتری های موجود در دهان نشاسته را به قند تبدیل می کنند که این قند می تواند به مینای دندان آسیب برساند. غذاهای حاوی نشاسته زیاد مانند نان سفید، ماکارونی، سیب زمینی و برنج باید به مقدار متعادل مصرف شوند.
3.3. مواد غذایی اسیدی
اسید موجود در برخی مواد غذایی و نوشیدنی ها می تواند به مینای دندان شیری کودکان آسیب برساند. غذاها و نوشیدنی های اسیدی همچون میوه های ترش، مرکبات، نوشابه های گازدار و سرکه باید به میزان بسیار محدود مصرف شوند.
انتخاب میان وعده ها و غذاهای آماده سالم برای کودکان، به خصوص با توجه به تنوع فراوان خوراکی ها در بازار، می تواند چالش برانگیز باشد. به عنوان یک راهنمای کلی، هنگام خرید مواد غذایی برای فرزندانتان، به نکات زیر توجه کنید:
- برچسب غذا را با دقت بخوانید
لیست مواد تشکیل دهنده را با دقت بررسی کنید. مطمئن شوید که شکر، شربت ذرت با فروکتوز بالا یا سایر شیرین کننده های افزودنی در ۳ ماده اول لیست ذکر نشده باشند.
میزان قند کل را در هر وعده یا سهم بررسی کنید. به دنبال محصولاتی باشید که قند کل آنها کمتر از ۱۰ گرم در هر وعده باشد.
- از تنقلات چسبناک، جویدنی یا شیرین خودداری کنید
این نوع تنقلات می توانند مدت زمان بیشتری روی دندان ها باقی بمانند و خطر پوسیدگی دندان را افزایش دهند. به جای این تنقلات، میوه ها، سبزیجات، ماست یا آجیل را به کودکتان بدهید.
- از غذاها و نوشیدنی هایی که برای مدت طولانی در دهان می مانند خودداری کنید
آب نبات چوبی، کارامل، و بطری های آب میوه نمونه هایی از این نوع خوراکی ها هستند که مطلوب کودکان میباشند. این خوراکی ها را از دسترس کودکان خارج کنید زیرا می توانند به مرور زمان به مینای دندان آسیب برسانند و خطر پوسیدگی را افزایش دهند.
- به دنبال جایگزین های سالم باشید
به جای نوشابه، به فرزندانتان آب یا شیر کم چرب بدهید. به جای چیپس و پفک، به آنها میوه ها و سبزیجات خام یا ماست کم چرب بدهید. به جای آب نبات، به آنها کشمش یا میوه خشک بدون قند اضافه شده بدهید.
- فرزندانتان را به خواندن برچسب های غذایی تشویق کنید
این کار به آنها کمک می کند تا در مورد انتخاب های غذایی خود آگاه تر شوند و عادت های غذایی سالم را در سنین پایین تر فرا گیرند.
4. نکات مهم غیر تغذیه ای برای حفظ سلامت دندان کودکان
- مسواک زدن: کودکان باید دو بار در روز، صبح و شب، به مدت دو دقیقه دندان هایشان را مسواک بزنند.
- نخ دندان کشیدن: کودکان باید هر شب قبل از خواب نخ دندان بکشند.
- معاینات منظم دندانپزشکی: برای معاینات دوره ای دندانپزشکی کودکان باید هر شش ماه یکبار برای معاینات دندانپزشکی و تمیز کردن دندان ها به متخصص دندانپزشکی کودکان مراجعه کرد.
- جویدن آدامس بدون قند: جویدن آدامس بدون قند بعد از غذا می تواند به افزایش تولید بزاق و تمیز کردن دندان ها کمک کند.
با رعایت این نکات می توانید به حفظ سلامت دهان و دندان های فرزند خود کمک کنید و از پوسیدگی دندان، بیماری لثه و سایر مشکلات دندانی جلوگیری کنید.
